Codependency is een psychisch mechanisme waarbij iemand zijn eigenwaarde afhankelijk maakt van de wensen, mening, behoeften en voorkeuren van een ander. Wanneer er een positieve flow is in de relatie en dus ook positieve feedback komt voelt degene met dit mechanisme zich goed. Echter bij afwijzing of negatieve feedback kan het lijken alsof de wereld in stort. Men zal er vervolgens (bijna) alles aan doen om de situatie weer in positieve zin te keren, vaak ten koste van zichzelf, de eigen grenzen of de eigenwaarde.
Codependency kent vaan een progressief verloop waarbij de persoon steeds meer en verder over zijn grenzen gaat. Zichzelf compleet wegcijfert, uitgeput of ziek raakt.
Codependency ontstaat vaak in de jeugd waarin een of beide ouders emotioneel onvoldoende beschikbaar waren voor het kind. Het kind kon als gevolg hiervan geen of onvoldoende eigenwaarde opbouwen waardoor deze ook als volwassene moeite heeft met grenzen stellen en zelfzorg.
Er kan in het kind een patroon ontstaan van automatisch aanpassen aan de omgeving. Aan de wensen, grenzen, grillen en behoeften van diens vrienden en vriendinnen, partners en collega’s. Automatisch aanpassen kan zodanige vormen aannemen dat men spreekt van vervloeiing. Dat is een staat van zijn waarbij je niet meer zo goed weet wie je zelf bent of waar de ander begint. Vervloeide mensen zijn zo versmolten met de wensen en behoeften van anderen dat ze zich zelden afvragen maar wat is dan goed voor mij?’. Emotionele en fysieke grenzen worden dan niet (meer) goed aangegeven.
Vervloeiing is in feite een overlevingsmechanisme waarbij het kind probeert in een ongezonde situatie te worden wat er van hem of haar gevraagd wordt, om te overleven.
Vaak in de (onbewuste) hoop dat wanneer iedereen tevreden is en ieders wensen vervuld zijn er dan ook ruimte en liefde zal komen voor het kind zelf. Dit automatisch aanpassen gaat geheel onbewust en vindt plaats alsof de persoon zich in een soort trance bevindt.
Pas wanneer de persoon alleen is keert de vervloeide persoon weer terug in zijn ‘eigen modus’. En kan dan pas voelen wie hij is en wat de eigen wensen en behoeften zijn. Het is dus grotendeels een onbewust mechanisme.
De codependent zal zich steeds meer verantwoordelijk gaan voelen voor zijn omgeving en kan hierdoor ook volledig opbranden De pogingen de omgeving te harmoniseren zodat de codependent zelf ook vrede kan ervaren is vaak tevergeefs. Enerzijds omdat de codependent ook onbewust vanuit zijn programmering personen uitzoekt die emotioneel ook niet beschikbaar zijn en anderzijds omdat we onze omgeving niet op die manier beïnvloeden daar iedereen zelf verantwoordelijk is voor zijn eigen gevoelens en gedrag.
Vervloeiing is vaak een levenslange valkuil waar men door bewustwording wel steeds beter mee kan leren omgaan! Vervloeiing vind vaak direct plaats in contact met anderen. Het overlevingsmechanisme neemt het dan als het ware over.
Door te leren over je eigen wensen en behoeften en door het versterken van je eigenwaarde en bewustzijn over jezelf kun je leren voelen wanneer je uit contact met jezelf gaat. Vaak merk je dat in eerste instantie het meest achteraf, door het op te merken wanneer je weer tot jezelf komt. Je kunt leren door te oefenen om dan uit een situatie te stappen, als is het maar door even naar de keuken te gaan en een glaasje water te drinken en je te focussen op je ademhaling, je eigen gedachten en gevoelens.
Het is een lastig proces omdat het op verschillende niveaus vaardigheden en inzichten betreft:
Je jeugd, eigenwaarde en zelfwaardering, bewustwording, overlevingsmechanismen, onbewuste beloningsmechanismes, hechting, nieuw gedrag etc. Het is vaak een goed idee om hierbij hulp te zoeken!